אין דעם פּאָפּולערן עלעקטראָנישן “מענדעלע”- געװעב איז לעצטנס אָנגעגאַנגען אַן אינטערעסאַנטער געדאַנקען-אויסטויש אַרום דעם (אין ענגליש דערשינענעם) אַרטיקל פֿון אַ געװיסן חײם פּעװנער א. נ. “ייִדיש אַן אָפּשטאַרבנדיק לשון”.
“מענדעלע-פּראָגראַם” איז אַ “װעבסײַט” – אַ װעב-פאָרום געגרינדעט בײַם יעל-אוניװערסיטעט, אונטער דער רעדאַקציע פון פּראָפֿ’ לעאָנאַרד פּראַגער פֿון חיפֿה, װאָס דערמעגלעכט יעדן אײנעם צו פֿרעגן יעטװעדע שאלה און זיך אַרויסצוזאָגן און אויף יעטװעדער טעמע, װאָס האָט אַ שייכות צו ייִדיש.
דאָס בוך פֿון דעם דערמאָנטן חיים פּעװנער (זיכער נישט קיין גוי) האָט אַרויסגערופן לײַדנשאַפֿטלעכע אָפּרופֿן אין דער אינטערנעץ. מיר ברענגען דאָ אַן אינטערעסאַנטן אָפּרוף פֿון אַן אַמעריקאַנער פֿרוי, װאָס דערקלערט, אַז זי האָט זיך פּשוט פֿאַרליבט אין ייִדיש. אָט װאָס זי דערקלערט:
“איך װױן אין דעם אויבערן װעסט-סײַד פֿון מאַנהעטן (אין ניו-יאָרק) און כ’האָכ קײנמאָל נישט געװױנט אין דעם נידערן אַיסט-סײַד (װוּ מען האָט געהערט אַ סך ייִדיש ריידן). איך האָב קײנמאָל נישט געהערט קײן ייִדיש װען כ’בין געװען אַ קלײן מײדעלע. איך בין נישט קיין חסידישקע. דאָך לעכץ איך צו לערנען, און אַזוי טוּ איך. איך לערן זיך אין קלאַסן מיט “װײַנרײַכס קאָלעדזש ייִדיש”. איך פֿאָר אין אויגוסט קיין װילנע שטודירן אין דעם אינסטיטוט פֿאַר אינטענסיװע ייִדיש-לימודים. איך האָב ליב אַפֿילו די גראַמאַטיק. אַז מיר װעלן לערנען די ייִװ”אָ-גראַמאַטיק, דעם אויסלייג און די אויסשפּראַך מיט הי געבוירענע רעדערס און לערערס, װעלן אויך מיר, די שפּעטערע נאָכקומערס, װערן “נײטיװ”-רעדערס.
איך װיל באַהערשן די שפּראַך אַזוי פֿליסיק, אַז איך זאָל קענען רעדן צו זיך אַ גאַנצן טאָג – און אַזוי טו איך – און איך האָף, אַז אין אַ פּאָר יאָרן אַרום װעל איך שוין קענען שרײַבן מעשהלעך אויף ייִדיש און עס גייט מיך נישט אָן װיפל לייענערס איך װעל האָבן. אַ קינסט- לערין (איך בין אַ קינסטלערין) האָפֿט, אַז װײניקסטנס איין מענטש װעט הנאה האָבן פֿון אירע װערק, אַזוי אַז אויב ס’װעט כאָטש נאָר איינעם געפעלן װערן, װעל איך זײַן גליקלעך. און דעמאָלט װעל איך קענען געבן אַ קורס פון צייכענען, און אלץ אויף ייִדיש.
פאַרװאָס? פֿאַרװאָס נישט? איך האָב ליב די דאָזיקע שפּראַך.
This article was first published on November 04, 2006